W dniu 11 października 2019 roku w Hotelu Arche Krakowska w Warszawie odbyła się finałowa gala, na której wręczano nagrody laureatom XI Krajowego Konkursu Energetycznego im. prof. Jacka Malko. Wśród laureatów konkursu znalazł się uczeń technikum o profilu elektronicznym w Zespole Szkół im. prof. J. Groszkowskiego w Mielcu - Maksymilian Duszkiewicz, zdobywca trzeciego miejsca za pracę pod tytułem „Edukacja społeczna na rzecz efektywnego użytkowania energii – dlaczego warto być świadomym konsumentem”.
Jury przyznało nagrodę „za nieprzeciętne walory publicystyczne i poznawcze pracy dot. edukacji społecznej, spójne i logiczne przedstawienie tematu oraz sformułowanie praktycznych rekomendacji dla konsumentów w zakresie efektywnego użytkowania energii”. Należy zaznaczyć, że w skład jury weszli pracownicy naukowi wyższych uczelni: dr Ewa Kossak, dr Justyna Zabawa, dr inż. Andrzej Mroczkowski, dr inż. Andrzej Nehrebecki (przewodniczący Komisji Konkursowej). Podsumowaniem konkursu było wygłoszenie prezentacji przedstawiającej główne zagadnienia pracy konkursowej, było to dużym wyzwaniem dla młodych prelegentów, głównie ze względu na to, że publiczność stanowili pracownicy naukowi uczelni. Patronatem honorowym konkurs objęło m.in. Ministerstwo Energii i Śląska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa. Partnerami medialnymi m.in. była Rzeczpospolita, Świat Nauki, Wiedza i Życie, wysokie napięcie.pl, Telewizja dla Ciebie. Sponsorem konkursu było PGNiG –ie.
Opiekunem ucznia była pani Marzanna Mazur – Witek.
Treść prezentacji
Slajd 1.
Tematem mojej pracy była : Edukacja społeczna na rzecz efektywnego użytkowania energii – dlaczego warto być świadomym konsumentem.
Slajd 2.
Rozważane w pracy problemy nie są obojętne Organizacji Narodów Zjednoczonych, podczas szczytu zrównoważonego rozwoju z 2015 roku przyjęto „Agendę na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030”, która jest planem działania świata do 2030 roku, a jej założenia mówią o eliminacji ubóstwa, zapewnienie pokoju i godnego życia oraz co jest też istotne z punktu widzenia ochrony środowiska dbanie o
6 – czystą woda i warunki sanitarne
7 - czystą i dostępną energię
11 – zrównoważone miasta i społeczności
12 – odpowiedzialną konsumpcję i produkcję
13 – działania w dziedzinie klimatu.
Podobne podejście mają organizacje ekologiczne, WWF zachęca do budowania „zielonej gospodarki”, na przykład w zakresie usług energetycznych i wyżywienia zwraca uwagę, że w zaspokojeniu potrzeb energetycznych powinien znacząco zwiększyć się udział energetyki odnawialnej oraz efektywność energetyczna budynków i transportu. Musi zostać zmniejszona emisja gazów cieplarnianych i oczywiście nie możemy marnotrawić jedzenia tak jak robimy to teraz.
Slajd 3.
Każdy świadomy konsument na swojej skórze odczuł promieniowanie podczerwone, które nie jest widzialne dla naszych oczu, ale za to doskonale wyczuwalne przez komórki naszego ciała. Życie w betonowych, nagrzanych miastach latem nie należy do przyjemności. Mówiąc o efekcie cieplarnianym mówimy o zatrzymywaniu właśnie tego ciepła, ono kumuluje się w troposferze i podnosi nam temperaturę. Średnia temperatura powierzchni Ziemi dzięki istnieniu atmosfery wynosi około 15⁰ C, od początku XX wieku wzrosła o około 1⁰ C. Ostatnim miesiącem z temperaturą poniżej średniej globalnej był luty z roku 1985. W ostatnich latach temperatura bije rekordy ciepła i tak za najcieplejsze lata uważano rok 2014, rok 2015 i rok 2016, sądzę również, ze będzie to też rok 2019. Obserwując trend przedstawiony na slajdzie widać, że ma on tendencję wznoszącą. Mniej więcej do 1930 roku wahania temperatury oscylowały wzdłuż linii zbliżonej do poziomej (co oznaczało, że w ujęciu wieloletnim temperatura się nie zmieniała), potem już tylko rosły. Niewątpliwie ma to związek z procesami uprzemysłowienia, które zdecydowanie przyspieszyły w drugiej połowie wieku XX.
Slajd 4.
Oprócz wzrostu średniej globalnej temperatury obserwujemy gromadzenie się ciepła w systemie klimatycznym Ziemi , większość tego ciepła akumulowana jest w oceanach. Według danych przedstawionych przez portal naukaoklimacie.pl, codziennie ocean pochłania taką liczbę energii jaką uwolniłyby wybuchy pół miliona bomb podobnych do tej, którą zrzucono na Hiroszimę w 1945 roku. Kolejną obserwowaną zmianą jest spadek masy lodowców i lądolodów. Oczywiście wpływa to na wzrost poziomu morza, jak z badań wynika w latach 1901-2010 wzrósł on o prawie 20 cm. Obserwujemy również wzrost wilgotności atmosfery, przesuwanie się zasięgu występowania niektórych gatunków zwierząt i roślin oraz wiele innych skutków. Pierwotnie naturalnym źródłem emitowania dwutlenku węgla do atmosfery była działalność wulkaniczna. Emisja wulkaniczna dwutlenku węgla była na bieżąco pochłaniana i zbilansowana przez ekosystemy lądowe. Rewolucja przemysłowa przyniosła szybki wzrost ilości dwutlenku węgla który podwaja się mniej więcej co ćwierć wieku. Niestety dwutlenek węgla nie pozostaje w atmosferze, część pochłaniają lądy i oceany co wpływa również na zakwaszenie wody.
Slajd 5.
Analizując przedstawione na slajdzie ślady wpływu człowieka na klimat nie możemy uciec od węgla. Przynajmniej połowa tych śladów związana jest z nadmierną emisją dwutlenku węgla. Rozwiązanie problemu emisji dwutlenku węgla dla nas jako ludzkości jest kluczowe. Pozwoli nam to również na oszczędzanie energii. Rzeczywistość niestety nie wygląda tak różowo. Systematycznie rośnie zużycie tradycyjnych surowców energetycznych, przede wszystkim węgla kamiennego i ropy naftowej. Każdy z nas na konsumpcję patrzy z własnej perspektywy, tak na dobrą sprawę większości ludzi nie interesuje co będzie za następnych dziesięć, piętnaście, pięćdziesiąt czy sto lat. Liczy się tu i teraz. Jak sprawić, żeby się to zmieniło? Pewnie trzeba trafić z tym przesłaniem do młodych ludzi, czyli do nas, pokolenia przed „dwudziestką”. My jesteśmy tymi, którzy są najbardziej zainteresowani, bo to właśnie my będziemy w przyszłości mieć dzieci i będziemy się martwić o ich przyszłość.
Slajd 6.
Zdecydowanie większy ślad węglowy zastawia hodowla zwierząt i co za tym idzie konsumpcja mięsa, niż konsumpcja produktów pochodzenia roślinnego. Zmieniając tylko przyzwyczajenia żywieniowe w dużym stopniu przyczynilibyśmy się do zaoszczędzenia energii. Szczególnie w przypadku zwierząt duża ilość energii zużywana jest na etapie ich hodowli. Według danych FAO zawartych w raporcie „Długi cień hodowli zwierząt’’ okazuje się że emisja gazów cieplarnianych związanych z hodowlą przeżuwaczy jest katastrofalnie większa w porównaniu do emisji związanej z uprawą roślin. Sięga ona 9% światowej emisji dwutlenku węgla , 37% emisji metanu oraz 65% emisji podtlenku azotu. Wraz z rosnącą hodowlą zwierząt wzrasta również emisja amoniaku który przyczynia się do powstawania kwaśnych deszczy. Prognozy FAO mówią że do 2050 roku produkcja mięsa się podwoi, takie dane nie napawają optymizmem. Co może zrobić przeciętny człowiek? Najlepszym wyjściem byłaby zmiana sposobu żywienia , zrezygnowanie z produktów mięsnych na rzecz diety wegetariańskiej bądź wegańskiej.
Slajd 7.
Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych i Instytut na rzecz Ekorozwoju rekomendują zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w Polsce, które można uzyskać dzięki poprawie efektywności energetycznej i paliwowej w budownictwie, transporcie, sektorze energetycznym, przemyśle, gospodarce odpadami oraz rolnictwie. Szacują, że w oparciu o istniejące w chwili obecnej technologie do roku 2050 można osiągnąć zmniejszenie emisji CO2 o 55 – 63%. Dalsza redukcja gazów cieplarnianych wiąże się z wdrożeniem systemów innowacyjnych (np. elektromobilność). Jeszcze innym pomysłem jest tzw. „koncepcja gospodarki o obiegu zamkniętym”, w Polsce prace nad nią koordynuje Ministerstwo Rozwoju, które pracuje nad projektem „Narodowego programu rozwoju gospodarki niskoemisyjnej” (NPRGN). Ideą takiego obiegu jest zmniejszenie odpadów trafiających na wysypiska do minimum (slajd). Jednym z działań jest budowanie oddolne zrównoważonej energetyki z dużym udziałem prosumentów. Najważniejszym zadaniem, jak się wydaje jest zrozumienie przez nas, że elementy tego systemu się wzajemnie przenikają i łącza. My musimy myśleć systemowo i pamiętać, że każdy nasz wybór konsumencki, nieważne czy to jest zakup produktu, czy usługi, wpływa na gospodarkę energetyczną Polski, a jednocześnie całego świata. Inaczej mówiąc, zakładamy panele fotowoltaiczne, mamy niższe rachunki i nie zużywamy paliw kopalnych. Kupujemy samochód elektryczny i ładujemy jego akumulatory z sieci elektrycznej, nie jedziemy na stację benzynową i nie zużywamy paliw kopalnych. Efekt – mniejsza emisja gazów cieplarnianych.
Slajd 8.
Kontynuacja obecnych trendów konsumpcyjnych może doprowadzić do katastrofy ekologicznej. Naukowcy z Uniwersytetu Stanforda (USA) przygotowali analizy pokazujące, czy możliwe jest przejście z konwencjonalnych źródeł energii na bezemisyjne (odnawialne). Podsumowując informacje zamieszczone na slajdzie widzimy, że istnieje możliwość dla Polski na zastąpienia konwencjonalnych źródeł energii przez energię odnawialną. Podstawą tego rozwiązania byłyby lądowe elektrownie wiatrowe (43% wytwarzanej energii). Zdecydowanie większość wyprodukowanej energii powinna pochodzić ze źródeł wiatrowych i słonecznych. Bardzo modnym współcześnie określeniem jest „mapa drogowa” i właśnie taką mapę trzeba stworzyć dla energetyki bezemisyjnej. Na rynku powinno się znaleźć miejsce dla źródeł rozproszonych (prosumenckich). Problemem może być realizacja proponowanych zmian ze względu na opór społeczny. Trochę trudna jest w tym względzie polityka rządu, która sugeruje, że nie zmieniamy nic bo węgiel kamienny to nasze dobro narodowe i poszukiwanie rozwiązań alternatywnych będzie dla nas nie opłacalne. Niestety nikt nie informuje konsumenta ile tak naprawdę wynoszą koszty związane z pozyskiwaniem poszczególnych źródeł energii. Czyż nie jest obecnie tak, że państwo dopłaca do tony wydobytego węgla? Czy nie musimy pamiętać o prawach do emisji CO2? Należy zatem w sposób odpowiedzialny przekazywać społeczeństwu/konsumentom prawdziwe dane. Zostaje jeszcze problem presji ekologicznej zanieczyszczeń związanych z tradycyjną, cieplną energetyką. Nie możemy o nich zapominać i pomijać jako nieistotne.
Slajd 9 - 13
Zmiana nawyków żywieniowych prowadzi nas do świadomej konsumpcji co pozwala na zużycie mniejszej ilości paliw kopalnych, energii, wody, żywności. Jeśli klimat i życie następnych pokoleń nie jest nam obojętne, to dokonując właściwych wyborów pomożemy Ziemi i pozwolimy szczęśliwie żyć następnym pokoleniom. Należy się zastanowić jak my ludzie możemy magazynować energię już powstałą aby nie produkować następnej porcji dwutlenku węgla. Sięgając po produkt w sklepie zastanówmy się, czy on tak naprawdę jest nam potrzebny? Ludzie tworzą społeczeństwa, wybierają rządy, robiąc to wszystko mają realny wpływ na kreowaną politykę, również energetyczną. Jeśli się nie zgadzamy z decyzjami rządzących to szukajmy sprzymierzeńców i nie bójmy się o tym mówić głośno, że się nie zgadzamy. Walczmy o to, by przekazywano nam prawdziwą i rzetelną informację. Za wszelką cenę musimy zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych. Stawiajmy na produkcję energii ze źródeł odnawialnych, to da nam oprócz oszczędności, możliwość funkcjonowania w bardziej przyjaznym ekologicznie środowisku. Jeśli mamy taką możliwość to montujmy panele fotowoltaiczne i kupujmy samochody elektryczne. W swoim otoczeniu starajmy przekazywać innym informacje promujące OZE, elektromobilność czy też wykorzystanie Internetu do spraw o charakterze administracyjnym. Poniżej proponuję działania, które każdy może stosować w życiu codziennym.
