10 kwietnia 2015 r. w Mielcu odbyły się uroczystości 75. rocznicy zbrodni katyńskiej i 5. rocznicy katastrofy smoleńskiej. Zgromadzeni uczcili pamięć zamordowanych ponad 21 tysięcy polskich oficerów z rąk sowieckiej NKWD oraz 96 ofiar katastrofy smoleńskiej. Obchody rozpoczęły się mszą św. w Bazylice Mniejszej na mieleckiej starówce, a następnie uroczystym odsłonięciem tablicy upamiętniającej zamordowanych oficerów z terenu powiatu mieleckiego w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku.
Na Cmentarzu Komunalnym, pod pomnikiem Sybiraka, upamiętniającego wszystkich zesłanych Polaków w latach 1600-1956 i na grobie Leszka Deptuły - posła na Sejm RP, który zginął w katastrofie smoleńskiej złożono wieńce i kwiaty. W uroczystościach mieleckich udział wzięli przedstawiciele władz wojewódzkich, powiatowych i miejskich oraz delegacje szkół, przedstawiciele organizacji kombatanckich, społecznych oraz mieszkańcy Mielca. Wśród uczestników byli również uczniowie klas technikum elektronicznego o profilu wojskowym w Zespole Szkół im. J. Groszkowskiego oraz strzelcy Związku Strzeleckiego im. gen. Władysława Sikorskiego w Mielcu.
Zdjęcia i tekst: Roman Gruszecki
Zbrodnia katyńska – kwalifikowana jako zbrodnia komunistyczna, rozstrzelanie wiosną 1940 roku co najmniej 21 768 obywateli Polski, w tym ponad 10 tys. oficerów wojska i policji, na mocy decyzji najwyższych władz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich zawartej w tajnej uchwale Biura Politycznego KC WKP z 5 marca 1940 roku (tzw. decyzja katyńska). Egzekutor ofiar, uznanych za ,,wrogów władzy sowieckiej” i zabijanych strzałami w tył głowy z broni krótkiej, dokonała radziecka policja polityczna NKWD. W latach 1940-1990 władze ZSSR zaprzeczały swojej odpowiedzialności za zbrodnię katyńską, lecz 13 kwietnia 1990 roku oficjalnie przyznały, że była to ,,jedna z cięższych zbrodni stalinizmu”.
Ofiarami zbrodni byli oficerowie, podoficerowie oraz szeregowi Wojska Polskiego, częściowo pochodzący z rezerwy (naukowcy, lekarze, inżynierowie ,prawnicy, nauczyciele, urzędnicy państwowi, przedsiębiorcy, przedstawiciele wolnych zawodów), którzy po agresji ZSSR na Polskę, uzgodnionej przez ZSSR z III Rzeszą na podstawie paktu Ribbentrop-Mołotow, zostali 17 września 1939 roku w różnych okolicznościach rozbrojeni i zatrzymani przez Armię Czerwoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako jeńcy wojenni. Zamordowano także kilkutysięczną grupę funkcjonariuszy Policji Państwowej, Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP), Straży Granicznej i Służby Więziennej. Poza tym wśród ofiar było przeszło 7 tys. osób cywilnych, policjantów i oficerów bez statusu jeńca, osadzonych w więzieniach na terenie okupowanych przez ZSSR Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej.
Ofiary zbrodni katyńskiej pogrzebano w masowych grobach w Katyniu pod Smoleńskiem, Miednoje koło Tweru, Piatichatkach na przedmieściu Charkowa, Bykowni koło Kijowa i w przypadku ok. 6-7 tys. ofiar w innych nieznanych miejscach (prawdopodobnie m.in. Kuropaty na Białorusi). Rozstrzeliwań dokonywano w ścisłej tajemnicy, ale już w 1943 roku ujawniono zbiorowe groby w Katyniu koło Smoleńska.
Katastrofa polskiego samolotu rządowego w Smoleńsku – katastrofa lotnicza, do której doszło w Smoleńsku w sobotę, 10 kwietnia 2010 roku o godz. 8:41 czasu środkowoeuropejskiego letniego. Zginęło w niej 96 osób, wśród nich: prezydent RP Lech Kaczyński z małżonką, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, grupa parlamentarzystów, dowódcy wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych RP, pracownicy Kancelarii Prezydenta, szefowie instytucji państwowych, duchowni, przedstawiciele ministerstw, organizacji kombatanckich i społecznych oraz osoby towarzyszące, stanowiące delegację polską na uroczystości związane z obchodami 70. rocznicy zbrodni katyńskiej, a także załoga samolotu.
Była to druga pod względem liczby ofiar katastrofa w historii polskiego lotnictwa i największa pod względem liczby ofiar katastrofa w dziejach polskich Sił Powietrznych.
