Na zaproszenie uczniów i Romana Gruszeckiego, wychowawcy klasy 2A o profilu wojskowym, w Zespole Szkół im. Janusza Groszkowskiego w Mielcu, w dniu 08.10.2014 r. odbyła się niezwykła lekcja wychowawcza. Gościem specjalnym był pan Jerzy Dębicki, mielczanin, uczeń Gimnazjum przy ulicy J. Kilińskiego mieszczącego się w dzisiejszym gmachu Zespołu Szkół im. J. Groszkowskiego w Mielcu. W latach 1940 – 1945 był harcerzem Szarych Szeregów AK – Drużyny im. J. Wiśniowieckiego, a od 1945 r. do 1951 r. – Tajnej Niepodległościowej Drużyny Harcerskiej im. J. Wiśniowieckiego, występującej też pod nazwą WiS (Wolność i Sprawiedliwość). W listopadzie 1951 r. został aresztowany i skazany na 12 lat więzienia za przynależność i działalność w tajnych organizacjach niepodległościowych.
Tematem spotkania w auli szkolnej Zespołu Szkół im. J. Groszkowskiego był ,, patriotyzm wczoraj i dziś”. Nasz bohater, pan Jerzy Dębicki barwnie opowiadał o czasach II wojny światowej i okresie powojennym. Tłumaczył, czym dla niego wtedy był patriotyzm. Gdy wybuchła II wojna światowa miał 10 lat, był jeszcze dzieckiem. Już wtedy wiedział, jak może zasłużyć się okupowanej ojczyźnie (był harcerzem Szarych Szeregów). Mieszkał w Mielcu, na Starym Mieście w budynku gdzie mieściła się księgarnia, a jej właścicielem był jego ojciec Eugeniusz Dębicki (władza ludowa zabrała ją bezprawnie w 1950 r) . Wraz z grupą swoich rówieśników został harcerzem Szarych Szeregów”. Razem z nimi gromadził wszystkie informacje dotyczące Niemców, działał w konspiracji. Będąc dzieckiem łatwiej wzbudzał zaufanie okupanta, który nie podejrzewał jego prawdziwych intencji. Do jego zadań należało min. tworzenie szkiców rozmieszczenia wojsk, podstępem zdobywał broń i amunicję( za jej zgubienie żołnierze niemieccy ponosili surową karę – szli do więzienia lub wysyłani byli do obozu). Brał udział w wielu aktach sabotażu: malował na ścianach budynków znak,, Polski Walczącej”, roznosił ulotki tworzone przez AK, wylewał Niemcom paliwo do pojazdów wojskowych. Jerzy Dębicki brał udział w tajnym nauczaniu tzw. kompletach z zakresu przedmiotów zabronionych, gdzie zdobywał wiedzę konspiracyjną i edukacyjną. W działalność konspiracyjną zaangażowana był cała rodzina. Ojciec Eugeniusz Dębicki, udzielał schronienia członkom miejscowego kierownictwa Inspektoratu i Obwodu AK oraz udostępniał mieszkanie na tajne nauczanie. W okresie okupacji hitlerowskiej współpracował z partyzanckim oddziałem,, Jędrusie”, dostarczając papier i materiały poligraficzne do wydawania gazetki podziemnej.
W lutym 1941 r. ojciec został zdradzony przez jednego ze współtowarzyszy i aresztowany przez Gestapo, posądzony o współpracę z ruchem oporu (zwolniony z więzienia w marcu 1942 r).
Po zakończeniu II wojny światowej, Jerzy Dębicki nie przystał na komunistyczny ustrój państwa polskiego. Do listopada 1951 r. należał do Tajnej Niepodległościowej Drużyny Harcerskiej im. J. Wiśniowieckiego, występującej też pod nazwą WiS (Wolność i Sprawiedliwość). W listopadzie 1951 r. został aresztowany i skazany na 12 lat więzienia za przynależność i działalność w tajnych organizacjach niepodległościowych. W okresie ,,odwilży” w grudniu 1956 r. został uwolniony. Wraz z żoną Ireną oraz synem Pawłem podjął trud wznowienia działalności księgarni, zabranej bezprawnie w 1950 r. jego ojcu - Eugeniuszowi Dębickiemu. Po 1989 r. nowa sytuacja polityczna umożliwiła reaktywowanie księgarskich tradycji rodzinnych. W grudniu 1992 r. Jerzy Dębicki doprowadził do restytuowania firmy pod nazwą ,, Księgarnia Dębickich”. Obecnie ,,Księgarnia Dębickich” jest przedsiębiorstwem rodzinnym, przechodzącym z pokolenia na pokolenie.
Czym ma być patriotyzm dziś? Obecna na sali młodzież pytała o jego znaczenie we współczesnych czasach. Nasz gość udzielił wszystkim prostej, jednoznacznej odpowiedzi:
Patriota to ktoś, kto kocha swoją ojczyznę i tą miłość potrafi okazywać. Ktoś, kto zachowuje godność bycia Polakiem. Jest dumny z tego. Zachowuje szacunek do symboli narodowych i do tradycji, które stara się kontynuować. Niestety, coraz częściej te tradycje zanikają, zwłaszcza młodzi ludzie uważają je za śmieszne i niemodne. Coraz częściej pojawiają się żarty z symboli narodowych. Nasz piękny ojczysty język zostaje często zastępowany młodzieżowym slangiem, nawet dorośli go używają. Powoli napływa do nas fala z Zachodu – pojawia się coraz więcej obcojęzycznych słów, zagraniczny rynek wypiera krajowy, zaczynamy przejmować zachodnią kulturę, obyczaje… Pod wpływem innych państw zmieniamy się, dostosowujemy się do wymogów Unii Europejskiej. Powoli tracimy swoją odrębność, swoją Polskość. Może na razie jeszcze tego nie czujemy, ale z czasem nasze państwo będzie się coraz bardziej zmieniało.
Po głębszym zastanowieniu pada pytanie: czy w takim państwie patrioci są potrzebni? Oczywiście, że są! Jesteśmy Europejczykami ale jesteśmy również Polakami . To powinno być dla nas najważniejsze, tak jak zachowanie własnej kultury, odrębności i pięknej polskiej tradycji. Patriotyzm jest dzisiaj dla nas równie ważny jak kilkadziesiąt, czy kilkaset lat temu, podczas różnych wojen – dzisiaj również powinniśmy ,,walczyć” o Polskę.
Być dobrym patriotą to szczególnie znać historię swego kraju. Oprócz tego trzeba się interesować sprawami państwowymi. Nie jedynie oczekiwać, ale też dawać coś z siebie. Należy czynnie uczestniczyć w życiu własnej ojczyzny, podejmować próby rozwiązania nie tylko własnych problemów, ale też krajowych. Wydaje się, że dobrym podsumowaniem tego tematu może być parafraza ,,Nie pytaj, co Polska może zrobić dla ciebie, zapytaj, co ty możesz zrobić dla Polski”.
Roman Gruszecki
